Öfke
Kabul etme, işi akışına bırakmayla da ilgili olabilir. Evet, sen şu anda çok sinirlisin deyip pasif davranış göstermek kabul etmektir. Bu oluruna bırakmakla da ilişkilendirilebilir. Bir kabul etme ve tolerans ile partneri değiştirmeye çalışmaktan vazgeçmek, daha az çatışmaya ve sinirlenmeye neden olur.
Alman yazar Schiller; Değiştiremeyeceği şeylere katlanmayı öğrenenler mutlu olurlar. Aile içi ilişkilerde evlat sevgisi çok karşılıksız bir şeydir ve ne olursa olsun kabul ederiz. Tüm yakın ilişkiler karşılıksız sevgiye dayanır. Karşılıksız sevgi, kabul, tolerans yakın ilişkilerde vardır.
Öfkeyle ilgili pozitif duygular:
Öfke iki taraflı bir şeydir, sadece negatif bir duygu değildir. Öfkenin pozitif kazanımları bağlamında, kızgınlığımız kendi kişisel haklarımızı dikkate almamızda ve karşı tarafın beni bu şekilde anlamasına vesile olmuş ise saygı uyandırabilir. İnsanların tutturup istediklerini yaptırması varlığını kabul ettirmenin bir yoludur. Öfkeli duygu durumları bireyin kendine verdiği değeri yükseltebilir de azaltabilir de. Kişinin öfkesi isteklerinin yerine getirilmesi için kendisine değer verdiğini gösterebilen kişinin öfkesi, karşı tarafın kendisine değer verdiğini gösterebilir.
Makul bir ölçü tutturmak. Makul olan öfke yoğunluğu makbuldür. Diğer önemli nokta, ideal olan öfkenin, öfkeyi tehlikeye, olaya göre orantılı bir duygu olması gerekmektedir. İlişkilerde öfke durumları anksiyeteden dolayı oluşabilir. Nevrotiklerin en belirgin özellikleri her şeyi kontrol altında tutmaya çalışmak. Eğer partnerini kontrol etmeye çalışıyorsa anksiyete ile ilgili öfke yaşayabilir.
Kızgınlık öfkeden önce yaşanır. Önce kızıp sonra partnere öfke şeklinde ortaya çıkabilir. Öfkenin süreklilik arzetmesini psikolojik diş ağrısı gibi kabul etmemiz gerekir. Öfke kinin esiri olmak şeklinde de tanımlanabilir. Düşünmeye bile fırsat bulamama durumu ortaya çıkar. Bir çok psikiyatrist öfkeyi sevginin düşmanı, sevgiyi yok eden bir şey olarak kabul eder.
İçinde bulunduğumuz dünyada sevgi yoktur, acılarla doludur. İnsanların bir kısmı kendi acılarıyla o kadar iç içe yaşamaktadır ki dışarıdaki hiçbir güzelliği görmemek için kendilerini açmamaktadırlar. Yıkıcı bir öfke bireyin kendini kabul etmesinden, doğrulatmasından ziyade kendisinden nefret etmesini sağlayan bir durum oluşturur.
Günlük yaşamda karşılaştığımız öfke durumları:
Anksiyete, yarışmacı tutum, depresyon, hayal kırıklığı, korku, hüsran, gururun incinmesi, kıskançlık, perseküsyon (düşmanca tutum) ((hezeyan)), güçsüzlük, kin gütme, alınganlık, intikam, kendine acıma, stres, yorgunluk, nispet yapma, kolay incinme.
Psikoeğitim öfkenin kontrolü için bilişisel beceriler ile öfkeyi kontrol etme becerileri. Bu beceriler bir teknolojidir. Öfke kontrolü becerileri için daha çok düşünsel beceriler geliştirilmiştir. Sakin bir akıl, sakin bir akılın bir önceki aşamasıdır. Sakin ve dingin olmak, sakin bir konuşmanın da temellerini oluşturur. Birini önemsiyor ve gerçekten seviyorsak düşüncelerimizi disipline ederiz. Daha dikkatli oluruz, bu bir öfke kontrolüdür. Öfke kontrolü için entelektüel gelişim gereklidir. Daima düşünce becerileri kullanırız.
Alıngan olmak, nefreti yaşamak, suçlayıcı olmak, psikolojik acı çektirmekle şiddeti kullanmayı düşünmek yerine daha mantıklı, daha akıllı, daha düşünceli, daha stratejik problem çözücü olabiliriz. Bir de seçme sorumluluğumuzu düşünmemiz gerekiyor.
Genetik kodlarımızda öfke var ancak bunları ne olursa olsun bir kader olarak görmememiz gerekir. Seçme sorumluluğumuzu kabul edip; hangi durumlarda kızacağımızı belirlememis gerekir. Linguistik açıdan aktif fiiller kullanmak gibi; anxiating, exciting…
Partnerinizin inatlaşmak için sataştığını düşünürseniz öfkelenebilirsiniz. Ancak böyle düşünmezseniz öfkelenmezsiniz.
Problemi tanımlama, soruları şimdi ile ilgili sorular olarak sorabilme:
(Aile terapilerinde) Ailedeki problem şimdi nedir?
Neden şimdi?
Ailede değiştirilmesi istenen şey nedir?
Problemin bu olduğuna dair fikri seninle kim paylaşıyor?
Bu problemi nasıl açıklarsın?
Davranışının anlamı sence nedir?
O zaman ailede problem nedir?
Bugünden farkı neydi?
Düşünceler, duygular ve davranış arasındaki ilişkinin öfke için iyi anlaşılmış olması gerekiyor. Öfke duygudurum seviyesini tahmin etme becerileri geliştirilmesi önemli. Bazı durumlarda öfke daha az yaşanır, bazı durumlarda daha çok.
Çocuğumuzu ısrarla tahriklere kapılmaması konusunda eğitmemiz gerekir. Bu da yeterlilik hislerini arttırmakla mümkün olur. Kişi kendini yeterli, sağlam hissediyorsa tahriklere kapılmıyor. Tahriklere kapılmak manipüle edilmek demektir.
Ellis’in 1997 tarihli bir açıklaması var; Öfkenin ana nedeni olarak insanların çocukca isteklerinden vazgeçmekde isteksiz olmalarından kaynaklanmaktadır. Öfkeyi kontrol etmenin önemli bir yolu olarak Ellis, mutlak olacak gibi gerçekçi olmayan kurallar yerine daha gerçekçi kurallar koymak gerekir.
Yakın ilişkilerde daha çok çatışma çıkar çünkü yakın ilişkilerde insanlar diğer kişisden gerçekçi olmayan isteklerde bulunurlar. Uzun süreli ilişkilerde özellikle bastırılmış gerçekdışı kurallar vardır. Bunlar bir ileriki zamanlarda ortaya çıkabilir.
Kişiler partnerleri ile ilgili ilişkinin ve hayatın ne şekilde olması gerektiği ile ilgili gerçekdışı kurallar koyarlar ve o kurallar öfkelenmeye neden olur. Bu kurallar nelerdir?
Bir takım kalıplardır.
Asla hata yapmamalıyım. Her zaman haklı olmalıyım. Partnerimi kontrol etmeliyim. Asla kırılgan olmamalıyım. Yanlış yaptığı şeylerden dolayı partnerimi cezalandırabilirim. Affetmek iyi bir şey değildir. Unutmamalıyım. Eşim şöyle şöyle olmalı. Kafadaki model beni her zaman onaylanmalıdır. Farklı düşüncelerde olmamamız gerekir. Aklımdan geçeni okumalıdır.
Bilgi, önemli bir kontrol mekanizmasıdır. Asla çelişkiye düşmememeli. Hayat adil olmalıdır, zor olmamalıdır diyen insanlar hayata karşı da öfke duyarlar.
Gücün kullanılması ve çatışmalar:
Güç, bütün insan ilişkilerini etkileyen bir şeydir. Gücün herhangi bir biçimde kullanılma biçimi bütün insan ilişkilerini etkiler. Bu güç diğer insanları kontrol etme gücüdür. Güç toplumdan topluma şöyle değişebilir. Daha büyük eşitlik hakkı ve daha eşitlikçi toplumlarda bile insanlar her konuda eşit değillerdir. Bu noktada bir güç kullanımı söz konusur. İkna gücü. Etkileme gücü. Bu gücü manipülatif bir amaç için kullanmak, başka bir bir güç problemi çözmeye yönelik kullanmak bir güçtür. Etkili iletişim kurma becerisi ve öfke kontrolü de bir güçtür. Güç kaybedilebilir ve kaybedildiği zaman da etkisiz davranışlara dönüşür. Güç kontrolsüz kullanıldığında da etkisiz olur. Güven, gücün çok iyi bir belirtisidir. Güven veren kişi, rahat bir duruş; kontrol ve gücü temsil eder. Güç tüm insanların bir parçasıdır. Kültürlerarası güç göstergesi vardır. Paranın çok öne çıktığı kapitalist toplumlar, para gücü, statü, mevkiye önem verir. Aristokrasinin hakim olduğu kültürde aile geçmişi bir güç göstergesidir. Doğu toplumlarında yaşlı kişiler değerli görülür, güçlü insanlardır, bilge kabul edilirler.
Gücün en önemli boyutu ahlaki boyutudur. Güç kullanımı çatışmalarda çok önemlidir. Güç ve iktidarın her zaman ahlaki ve etik boyutları vardır. Başkalarını aşağılayıp kullanmak suretiyle o kişiyi kullanmak. Bir harekete ısrarla devam etmek bir güç oyunu. Karşı tarafın sizin isteklerinizi sürekli görmezden gelmesi. Israrla kapınızı çalmadan girmesi; seni önemsemiyorum güç oyunudur. Bana borçlusun. Yapmış olduğu iyiliği vurgulayarak o iyiliğin karşılığını sürekli ister. Şaka yapıyordum, gerçek mi sandn? Bunda amaç karşınızdakinin fikir ve inançlarına inanmadığınızı gösterir. Karşı tarafa kendiniyetersiz ve ahmak gibi gösterir. Kötü kullanılan güce karşı ısrarla ve kararlı bir şekilde karşı durmak gerekir. Kararlılık assertive bir davranıştır.
Merkezimizde alanında uzman psikolog, klinik psikolog, psikoterapist, aile danışmanı, çift ve aile terapisti ve cinsel terapistler görev almaktadır. Kadromuzda bulunan uzman psikologlar, Ataşehir ve Nişantaşı merkezlerimizde çalışma programlarına göre saat 08:00 – 21:00 arasında hizmet vermektedir. Ofisimiz randevu sistemi ile çalıştığından dolayı mutlaka telefonla arayıp randevu almanızı öneririz.
Ataşehir Ofisimiz
ADRES: Brandium Rezidans A Kapısı R2 Blok D:102 K:10 Küçükbakkalköy – Ataşehir – İstanbul
TELEFON: 0 532 716 60 33 / 0216 504 46 09 / 0542 504 22 42
E-POSTA: bilgi@eslikpsikoloji.com
Nişantaşı Ofisimiz
ADRES: Valikonağı cad. Şakayık sok. no:42 Ihlamur palas apt. Teşvikiye – Nişantaşı – İstanbul
TELEFON: 0 532 716 60 33 / 0216 504 46 09 / 0542 504 22 42
E-POSTA: bilgi@eslikpsikoloji.com