Değerler
Değerler dediğimiz şey nedir? Doğduğumuz andan itibaren etrafımızdaki insanların hayatımıza dahil olmasıyla birlikte onlar tarafından şekilllendirilen yapılardır. Yönelimlerimizi, kararlarımızı almamızda değerlr önemlidir. Çünkü her şeyi değerlerimizin üzerinden kuruyoruz.
Değerlerden bahsederken Rokeach’den bahsetmemek mümkün değil. Ona göre ”İnsanların sahip oldukları değerler sayıca azdır genellikle. Çünkü insanlar aşağı yukarı hep aynı değerlere sahiptir. Sadece öncelik sırası değişir”.
Rokeach değerleri sınıflandırıyor ve iki ana sınıfa ayırıyor.
1: Amaç değerler
2: Araç değerler
1: Amaç Değerler:
Zenginlik, heyecanlı hayat, başatılı kariyer, barış dolu temiz bir dünya, eşitlik, aile güvenliği, mutluluk, olgun bir aşk, sosyal onur, saygı ve takdir görme, gerçek dostluk, bilgelik.
Bu değerler hem kişisel hem de sosyal içerikli amaçlardır.
2: Araca yönelik değerler:
Hırslı ve istekli, yetenekli, cesur, temiz, affeden, dürüst, bağımsızlık, mantıklı, nazik, sevecen, iyi huylu, disiplinli, kontrollü…
Bireyin kişisel değerlerinden birinin artması diğer kişisel değerlerinin arttığı ve sosyal değerlerinde azalma olduğu anlamına gelmez. Sosyal değer artınca kişisel amaç değerler azalır.
İdeolojinin olduğu yerde uzlaşma yoktur.
Ahlaki yargılar esas olarak bireysel ahlaki yargılardır.
Kohlberg’in Ahlaki Değerleri:
1: İyi ve doğrular
2. Eşit derecede yanlış olduğunu söyleme
3. İlkeli bir seviye; en olgun ahlaki değerler ile en yüksek araç değerlere sahiptir. Doğrular ve yanlışlar bireyin şahsi değerlerine göre değil evrensel değerlere göre belirlenir.
Verdiğimiz kararlarda ahlaki yargılarımız ve değerlerimiz: Karar verme her zaman iyi kötü, doğru-yanlış düzeyinde olmuyor. İyi geliştirilmiş ilkeler modeline sahip olamadığımız zaman bunu karar vermede kullanamayız.
1. Şeref ve Özerklik (özgür olma)
2. Evrensel değerler
3. Geri dönebilirlik (istiyorsa kendisi ve başkaları için )
4. Faydacılık, zarar getirmemek, büyük kitleye fayda sağlamak
5. Adalet, en az kişisel fayda gözeterek
6. Kişisel ahlak, bir grup rehber bilgi ile.